नेपालमा देखिएको जेनजी आन्दोलन कुनै आकस्मिक घटना नभई दशकौंदेखि स्थापित राजनीतिक दलहरूको कार्यशैली, भ्रष्टाचार र कुशासनप्रतिको गहिरो असन्तुष्टिको सशक्त प्रतिविम्ब हो। यो आन्दोलनलाई केवल केही उत्तेजित युवाहरूको विद्रोह मात्र मान्नु ठूलो गल्ती हुनेछ। यो त लोकतान्त्रिक प्रक्रियाभित्रै देखिएको आत्म-सुधार संयन्त्र हो, जसले सत्तारुढ दलहरूलाई उनीहरूको गल्तीको ऐना देखाइदिएको छ।

जनताको आवाजलाई बेवास्ता गर्दै सत्तामा रहेका दलहरूले निरन्तर कुशासन, भ्रष्टाचार र अपारदर्शितालाई प्रश्रय दिइरहे। जनताका आधारभूत आवश्यकता, युवाका सपना र देशको विकासलाई ओझेलमा पारेर अनावश्यक वैचारिक र शक्ति-संघर्षमा मात्र केन्द्रित हुँदा जनताको आक्रोश बढ्दै गयो। यही आक्रोशले सडकमा एउटा नयाँ पुस्तालाई उतार्यो, जसले परम्परागत राजनीतिको शैलीलाई चुनौती दियो।

पुराना स्थापित दलहरूले यो आन्दोलनको दोष कुनै बाह्य शक्ति वा अदृश्य हातलाई दिनुको सट्टा आफूभित्र हेर्नुपर्छ। यो आन्दोलन जनताको स्वाभाविक विद्रोह हो। जब शासकहरूले जनताको हितलाई बिर्सेर निजी स्वार्थमा लिप्त हुन्छन्, तब यस्ता विद्रोहहरू स्वतःस्फूर्त रूपमा प्रकट हुन्छन्। त्यसैले, अहिलेका दलहरूले आफ्नो पराजय र जनआक्रोशको गहिरो आत्मपरीक्षण गर्नुपर्छ। सत्तामा पुगेपछि जनतालाई दिएको आश्वासन बिर्सनु, भ्रष्टाचारलाई प्रश्रय दिनु र लोकतान्त्रिक प्रक्रियालाई कमजोर पार्नु नै यो आन्दोलनको मूल कारण हो।

यदि यी दलहरू र तिनीहरूका शीर्ष नेतृत्वले यसबाट गम्भीर पाठ सिकेनन् भने, यस्तो जनविद्रोह भविष्यमा अझ ठूलो र संगठित रूपमा फेरि हुन सक्छ। दलहरूभित्रैका नेताहरूले पनि आफ्ना शीर्ष नेताहरूलाई उनीहरूको असफलता र जनअसन्तोषका कारणहरू सोध्ने साहस गर्नुपर्छ। पार्टीभित्रको आन्तरिक लोकतन्त्र कमजोर हुँदा नै यस्ता समस्याहरू सतहमा आउँछन्। यसले पार्टीलाई मात्र नभई समग्र लोकतान्त्रिक प्रणालीलाई नै कमजोर बनाउँछ।

यो आन्दोलनले एकैचोटि सबै राजनीतिक दलहरूलाई, विशेष गरी एमालेलाई, आफ्ना कार्यशैलीप्रति गम्भीर हुन चेतावनी दिएको छ। अनावश्यक वैचारिक विवादमा फसेर विकास र जनसेवालाई बिर्सेको आरोप सबै दलमाथि लाग्ने गरेको छ। अब नेपालले आफ्नै विकासलाई प्राथमिकता दिनुपर्छ। युवालाई अवसर दिन र आर्थिक समृद्धि हासिल गर्न ठूला विकासशील अर्थतन्त्रहरूसँगको निकटताको फाइदा उठाउनुपर्छ।

जेन्जी आन्दोलन स्पष्ट भ्रष्टाचारको लागि शक्तिको निर्लज्ज दुरुपयोग र देशको विकासलाई बेवास्ता गर्दै आएको पुरानो राजनीतिक शैली विरुद्धको प्रति-अभियान हो। यो विद्रोहलाई केवल केही युवाहरूको क्षणिक आक्रोशको रूपमा बुझेर बेवास्ता गरियो भने, यसले भविष्यमा ठूलो राजनीतिक परिवर्तनको मार्ग खोल्न सक्छ। जनताको अपेक्षा र आवश्यकता बुझेर अगाडि बढ्नु नै अहिलेका राजनीतिक दलहरूको लागि एकमात्र समाधान हो।