हालै चीनमा एक चिनियाँ पुरुषद्वारा १८ वर्षीया नेपाली केटीसँग विवाह गर्ने असफल प्रयासले चिनियाँ समाजमा फैलिरहेको लिङ्ग असन्तुलनको गम्भीर समस्यालाई उजागर गरेको छ। यस प्रकारका घटनाहरू चीनमा बढ्दो दुलहीको माग र तस्करीको खतरालाई निरन्तर प्रकाश पारिरहेका छन्। नेपाल र पाकिस्तानका महिलाहरूलाई चीनमा बेइजिङको नक्कली विवाह व्यापारका क्रममा बेचबिखन गर्ने प्रयासहरू तिव्र हुँदै गएका छन्।

चीनमा धेरै चिनियाँ अविवाहित पुरुषहरूले विवाहका लागि दुलही पाउन कठिनाइ भोगिरहेका छन्, र यसले अन्य मुलुकहरूबाट महिलाहरूको आपूर्ति बढाउने प्रक्रियालाई तीव्र बनाएको छ। विशेष गरी, नेपाल र पाकिस्तान जस्ता दक्षिण एशियाली देशहरूमा गरीबी, शिक्षाको अभाव र सामाजिक परिधिको कारण महिलाहरूलाई अत्यधिक जोखिममा पार्ने सम्भावना बढेको छ।

यसको पछाडि कारणहरू धेरै छन्। चिनियाँ समाजमा “एक बच्चा नीति” र छोराको प्राथमिकताको कारण पुरुषहरूको संख्या अत्यधिक वृद्धि भएको छ, जसले अविवाहित पुरुषहरूको अनुपातलाई निकै उच्च बनाएको छ। यद्यपि, चिनियाँ महिलाहरूको विवाहमा घट्दो रुचि, उच्च दुलही मूल्य र राम्रो रोजगारीका अवसरहरूको कारण यस समस्याले बढ्दो रूप लिएको हो।

तस्करीको शिकार नेपाली र पाकिस्तानी महिलाहरूलाई अक्सर चिनियाँ पुरुषसँग “विवाह” गर्ने बहानामा भ्रमित गरी आकर्षित गरिन्छ। नेपालमा तिनीहरूको विवाहलाई सामाजिक सञ्जाल जस्तै WeChat र Weibo मा प्रचार गरिन्छ। यस्ता दलालहरूले महिलालाई पैसा र राम्रो जीवनको आश्वासन दिएर उनीहरूको विश्वास जित्ने प्रयास गर्छन्, जसका कारण तिनीहरू चीनमा बेचबिखन हुने जोखिममा पर्दछन्।

नेपालमा एक महिनाअघि मात्र १८ वर्षीया युवतीलाई चिनियाँ पुरुषसँग विवाह गर्ने प्रयासका बीच नेपाल प्रहरीले हस्तक्षेप गरेर यसलाई रोक्यो। नेपालमा विवाहको न्यूनतम उमेर २० वर्ष निर्धारण गरिएको भए पनि, यस्ता घटनाहरूको बढ्दो संख्या चिन्ता उत्तेजित पार्दैछ।

यस्तै घटनाहरू पाकिस्तानमा पनि प्रकट भएका छन्। हालैका केही रिपोर्टहरूले पाकिस्तानका गरीब क्रिश्चियन समुदायका महिलाहरूलाई चीनको दुलही व्यापारमा बेचिने समस्यालाई उजागर गरेको छ। ६२९ पाकिस्तानी महिलाहरू चिनियाँ पुरुषसँग विवाह गर्ने बहानामा बेचिएको र घरेलु हिंसा, वेश्यावृत्ति र जबरजस्ती गर्भधारणको शिकार भएका घटनाहरूले पाकिस्तान र चीनका सरकारी निकायहरूलाई जाँच्नको लागि दबाब दिइरहेको छ।

दुर्भाग्यवश, पाकिस्तान र चीनका अधिकारीहरूले यसमा थुप्रै कदम चालेका छैनन्। रिपोर्टहरूमा यस समस्या नेपाल र पाकिस्तानका सरकारका लागि एक चुनौतीको रूपमा प्रस्तुत गरिएको छ। “पाकिस्तान र चीनका सरकारहरूले बेचबिखनको बढ्दो प्रमाणलाई गम्भीरतापूर्वक लिनुपर्छ र प्रभावकारी कदम चाल्नुपर्छ,” मानव अधिकार वाचले बताएका छन्।

चीनमा पछिल्लो समय पर्यटक भिसामा आउनु र त्यसपछि बेचबिखन हुने घटनामा वृद्धि भएको छ। नेपाली अधिकारीहरूले ४१ घटना रोक्न सफल भए पनि, यस्ता घटनाहरूको वास्तविक संख्या अनुमान गरिएको भन्दा निकै बढी हुनसक्छ। पाकिस्तानमा पनि यस्तै स्थितिको सामना गरिएको छ, र देशको सरकारले यो कुप्रथा रोक्न पर्याप्त कदम चालिरहेको छैन।

यसरी, नेपाल र पाकिस्तानका महिलाहरूले चीनमा विवाहका नाममा बेचबिखनको जोखिम सामना गरिरहेका छन्, जसले एक गम्भीर मानव अधिकार संकटको रूपमा चिनिन्छ। यस समस्याको समाधान गर्न यी देशहरूले थप सशक्त कदम चाल्नुपर्ने आवश्यकता छ।

यस लेखबाट स्पष्ट रूपमा देखिन्छ कि लिङ्ग असन्तुलन र अन्तर्राष्ट्रिय विवाहको अवैध दलालीले नेपाल र पाकिस्तानका महिलाहरूको जीवनलाई गम्भीर रूपमा प्रभावित गरेको छ। सरकार, संस्थाहरू र समाजका सबै तहले यस घटनामा सुधार ल्याउने दिशामा एकजुट भएर काम गर्नु जरुरी छ।