अप्रिल १७ मा बंगलादेशको दिनाजपुर जिल्लामा हिन्दू समुदायका एक प्रतिष्ठित नेता, भावेश चन्द्र रोयको शव फेला परेको खबरले देशभर र अन्तर्राष्ट्रिय समुदायमा गहिरो स्तब्धता र चिन्ता फैलाएको छ। रिपोर्टहरू अनुसार रोयलाई अपहरण गरी क्रूर यातना दिइएको थियो र अन्ततः मृत अवस्थामा छाडिएको थियो। यो घटनाले केवल व्यक्तिगत हानी मात्र होइन, बंगलादेशमा धार्मिक अल्पसंख्यकमाथि भइरहेको दण्डहीन हिंसाको चिन्ताजनक प्रवृत्तिलाई पुनः उजागर गरेको छ।

यस प्रकारको त्रासदी हिन्दू समुदायका लागि नयाँ होइन। भावेश रोयको हत्या कुनै एक्लो घटना होइन, बरु शेख हसिनाको शासनको अन्त्यपश्चात मुहम्मद युनुसको नेतृत्वमा गठित अन्तरिम सरकारको समयमा अल्पसंख्यकमाथि बढ्दो दमनको अर्को डरलाग्दो उदाहरण हो।

भावेश चन्द्र रोय दिनाजपुरमा एक सक्रिय सामाजिक अगुवा थिए। उनले हिन्दू समुदायको सामाजिक, आर्थिक तथा धार्मिक अधिकारको संरक्षणका लागि निरन्तर आवाज उठाउँदै आएका थिए। तर उनको यो सक्रियताले उनलाई शक्तिशाली तत्वहरूका आँखामा खट्काइदियो—जो धार्मिक अल्पसंख्यकलाई नागरिकको हैसियतमा नभई बाधा वा सौदाबाजीको माध्यमको रूपमा हेर्छन्।

रोयको अपहरण, यातना र हत्या—यी सबै योजनाबद्ध तरिकाले गरिएको प्रतीत हुन्छ, जसले एकातिर एक विचारशील स्वरलाई सधैंका लागि मौन पार्‍यो भने अर्कोतर्फ समग्र अल्पसंख्यक समुदायमा भयको सन्देश छरियो। युनुस नेतृत्वको अन्तरिम सरकार सत्ता ग्रहण गर्दा अपेक्षा गरिएको थियो कि सरकार तटस्थ, संक्रमणकालीन र जिम्मेवार हुनेछ। तर यथार्थमा देखिएको असंवेदनशीलता, साम्प्रदायिक हिंसाप्रति उदासीनता, र सुरक्षा निकायहरूको निष्क्रियता गम्भीर चिन्ताको विषय बनेको छ।

शेख हसिनाको शासनकालमा अल्पसंख्यकमाथि आलोचना त भइरहन्थ्यो, तर त्यतिबेला केही हदसम्म संस्थागत संरक्षण र मान्यता थियो। अवामी लिगको धर्मनिरपेक्ष जरा अल्पसंख्यकलाई केही आश्वासन दिने कारक बनिरहेको थियो। तर उनको बहिर्गमनपछि ती रक्षा कवचहरू क्रमशः भत्किँदै गएका छन्। २०२५ को सुरुवातदेखि नै हिन्दू समुदायमाथि आक्रमणका घटना तीव्र गतिमा बढेका छन्—घर, मन्दिर र व्यवसायमा तोडफोडदेखि लिएर लक्षित हत्या र जबर्जस्ती निष्कासनसम्म। प्रशासनको चुप्पी वा ढिलासुस्तीले पीडित समुदायको विश्वासलाई झनै कमजोर बनाएको छ।

भावेश रोयको हत्या त्यही दुःखद प्रवृत्तिको उत्कट उदाहरण हो। प्रत्यक्षदर्शीहरूले अपहरणको जानकारी दिएका थिए, तर प्रहरीले समयमै कारबाही गरेन। यसले राज्यप्रति गहिरो अविश्वास र निराशा जन्माएको छ। अहिलेको राजनीतिक व्यवस्थामा अल्पसंख्यक समुदायले आफूहरूको जीवन, सम्पत्ति र आवाजको कुनै मूल्य नभएको महसुस गर्न थालेका छन्। दिनाजपुर जस्तो हिन्दू बहुल क्षेत्रसमेत अब लक्षित हिंसा र धम्कीको केन्द्र बन्दै गएको छ।

धार्मिक उत्सवमा बाधा, धम्की, र जग्गा कब्जाजस्ता घटनाहरू बढिरहेका छन्। राजनीतिक अस्थिरता र प्रशासनको निष्क्रियता यो अवस्थाको जड हुन्। अन्तर्राष्ट्रिय प्रतिक्रियाहरू सतर्क छन्। एम्नेस्टी इन्टरनेशनल र ह्युमन राइट्स वाचले रोयको हत्याको निष्पक्ष अनुसन्धानको माग गरेका छन्, र भारतले पनि घटनाको निन्दा गरेको छ। तर ढाकाको सत्ता सत्तावादी जिद्दीपनमा रमाइरहेको देखिन्छ—जहाँ आलोचना ‘राजनीतिक प्रेरित’ भन्दै खारेज गरिन्छ।

सरकारको यस्तो रवैयाले अल्पसंख्यक समुदायको चिन्तालाई अझै गहिरो बनाइदिएको छ। जब राज्यले समस्यालाई नै अस्वीकार गर्छ, त्यही मौनताले हिंसाको लहरलाई मौन समर्थन दिन्छ। सबैभन्दा दुःखद पक्ष के हो भने—भावेश रोयको हत्यालाई सरकार वा सत्तासीन नेतृत्वले अझै सार्वजनिक रूपमा स्पष्ट निन्दा गरेको छैन। यसको मौनता केवल असंवेदनशीलता होइन, अपारदर्शी र विभेदपूर्ण शासन शैलीको सूचक हो।

बंगलादेशका हिन्दूहरूका लागि, यो एक गहिरो भावनात्मक घाउ हो। विभाजनको समयमा कुल जनसंख्याको लगभग ३०% हिस्सा रहेको समुदाय अहिले घटेर ९% भन्दा कममा झरेको छ—यो घट्दो उपस्थिति दशकौँदेखिका बसाइँसराइ, हिंसा र विभेदको नतिजा हो। भावेश चन्द्र रोयको हत्या एक भयावह स्मरण हो—किन धेरैजना देश छोडे र बाँकी रहेका अधिकांश किन डरको छायाँमा बाँच्छन्। यो हत्याले नागरिक नेतृत्व र समुदायको प्रतिरोध क्षमतालाई कमजोर पार्ने स्पष्ट खतरा बोकेको छ।

जब सार्वजनिक रूपमा चिनिएका नेताहरूलाई दिनदहाडै मारिन्छन् र अपराधीहरू उन्मुक्त रहन्छन्, त्यसले केवल भय होइन, निरर्थकताकै सन्देश दिन्छ। जति लामो समयसम्म यो वातावरण रहिरहन्छ, बंगलादेशको बहुलवादी चरित्र त्यति नै कमजोर हुँदै जान्छ। धर्मनिरपेक्षता र समावेशी शासनका सिद्धान्तहरू बिस्तारै बहुमतवादी, असहिष्णु प्रणालीमा परिणत हुने खतरामा छन्।

अन्तरिम सरकारले यो गम्भीरतालाई केवल ‘कार्यकालको फुटनोट’ भनेर नजरअन्दाज गर्नु हुँदैन। यो सरकारको विश्वसनीयता, संवेदनशीलता र लोकतान्त्रिक प्रतिबद्धताको साँचो परीक्षण हो। दिनाजपुरमा भएको घटना केवल स्थानीय वा क्षणिक खबर होइन—यो बंगलादेशको वर्तमान अवस्था र सम्भावित भविष्यबारे एक गम्भीर चेतावनी हो। भावेश चन्द्र रोयको हत्या बिर्सनुपर्ने होइन—बरु यो घटना बंगलादेशमा लोकतन्त्र, मानव अधिकार र धार्मिक सहिष्णुताका लागि उठ्ने आवाजहरूको एक प्रतीक बन्नुपर्छ।