चीनमा असहमतिको नयाँ स्वरूप, सीसीपीलाई चुनौती दिँदै जनता
सी जिनपिङ र सत्तारुढ चिनियाँ कम्युनिष्ट पार्टी (सीसीपी) विरुद्धको असन्तुष्टि अब सामाजिक सञ्जालमा बेनामी सन्देशहरूमा मात्र सीमित छैन। पछिल्ला वर्षहरूमा आम नागरिकले असहमति झल्काउने ब्यानरहरू उठाउँदै आफ्नो रोष खुला रूपमा व्यक्त गर्न थालेका छन्। बारम्बार देखिन थालेका यस्ता ब्यानरहरूले चीनभरि लामो समयदेखि थामिएर बसेको राजनीतिक असन्तुष्टि र परिवर्तनको आकांक्षा प्रस्ट रूपमा झल्काएको छ।
पूर्व प्रहरी अधिकारीसमेत रहेका राजनीतिक कार्यकर्ता गुओ मिन भन्छन्, “सीसीपीको शासनका दशकहरूमा लोकतन्त्रको माग गर्ने आवाज कमजोर भए पनि कहिल्यै हराएको छैन। अन्धकार चिर्ने प्रयास निरन्तर चलिरहेको छ।”
केही साताअघि बेइजिङको सानलिटुन उपजिल्लामा एक नागरिकले सीसीपीको आलोचना गर्ने र राजनीतिक सुधारको माग राख्ने दुई ब्यानर प्रदर्शन गरे। पहिलो ब्यानरमा लेखिएको थियो— “कम्युनिष्ट पार्टीको मूल सार मानव–विरोधी दुष्ट पन्थ हो, जसले चीनलाई अनन्त विपत्तितर्फ धकेल्नेछ।”
अर्को ब्यानरले पार्टी प्रतिबन्ध अन्त्य गर्दै स्वतन्त्र रूपमा राजनीतिक दल गठन गर्ने अधिकार, स्वतन्त्र प्रतिस्पर्धा, स्वतन्त्र छनोट र कानूनको शासनमा आधारित ‘नयाँ चीन’ निर्माण गर्न आह्वान गरेको थियो।
उक्त घटना १५औँ पञ्चवर्षीय योजनासम्बन्धी महत्वपूर्ण राजनीतिक बैठक, चौथो प्लेनम, सकिएको केही दिनमै भएको थियो। ब्यानर केही समयमै हटाइए पनि तिनका तस्वीरहरू सामाजिक सञ्जालमा भाइरल बने, जसले चिनियाँ जनताबाट व्यापक प्रशंसा पायो। विश्लेषक शाओनान जूका अनुसार, राजनीतिक रूपमा संवेदनशील समयमा गरिएको यस्तो प्रदर्शनले “असाधारण व्यक्तिगत साहस र स्वतन्त्रताको गहिरो चाहना” प्रकट गरेको थियो।
यस घटनाले धेरैलाई २०२२ मा पेङ लिफाले हैडियन सिटोङ पुलमा सांस्कृतिक क्रान्तिको आलोचना र लोकतान्त्रिक अधिकारको माग गर्दै फहराएको ब्यानरको सम्झना दिलायो। केहीले यस्ता पुनरावृत्ति हुँदै जानुले सीसीपी शासनको कमजोर अवस्थालाई संकेत गर्न थालेको व्याख्या गरे। एक X प्रयोगकर्ताले लेखे, “सिटोङ पुलपछि सानलिटुन, अनि एरक्सियन पुल, के यो पतनको काउन्टडाउन हो?”
२०२५ अप्रिलमा चेङ्दुस्थित एक ओभरपासमा प्रजातन्त्रको मागसहित तीन ब्यानर देखिए। ती ब्यानरले राजनीतिक प्रणाली सुधारबिना ‘राष्ट्रिय पुनरुत्थान असम्भव’ रहेको बताउँदै जनतालाई ‘अनियन्त्रित अधिकारसहितको पार्टी’ आवश्यक नभएको उल्लेख गरेका थिए। लगत्तै कुनमिङ र सुझोउमा पनि सीसीपी विरोधी सन्देशहरू देखिए, “सी जिनपिङ जानुपर्छ!” र “शक्ति त्यसको स्रोतप्रति मात्र जवाफदेही हुन्छ। चिनियाँ जनताले मतदान अधिकार माग्छन्।”
एक विश्लेषकका शब्दमा, “निरंकुशता स्वभावतः भयानक हो। तर मानिसको चेतनालाई पूर्ण रूपमा दबाउन सकिँदैन। सी जिनपिङले कति दमन गरे पनि चिनियाँ जनताको मनमा लोकतान्त्रिक विचार अंकुरिन रोकिँदैन।”
२०२२ मै सामाजिक कार्यकर्ता हेन्ड्रिक लुईले शेन्जेनमा “सी जिनपिङको मृत्यु! सुधार र खुलापनको रक्षा गर!” लेखिएको ब्यानर फहराएका थिए।
युवा कार्यकर्ता झाङ शेङ २०२३ मा पेकिङ विश्वविद्यालयमा बहुदलीय लोकतन्त्रको माग गर्दै विरोध प्रदर्शन गरेपछि बेपत्ता परे; अहिले पनि उनको अवस्थाबारे कुनै सूचना छैन। त्यस्तै पेङ लिफा र फाङ यिरोङ पक्राउ परे पनि पछि उनीहरूको अवस्थाबारे समाचार सार्वजनिक भएको छैन। मानव अधिकारकर्मी जियाङ सुका अनुसार, देशभरि देखिन थालेका यस्ता चुनौतीहरूले सीसीपीलाई तनावग्रस्त र उच्च सतर्कतामा राखेको छ। उनले भने, “अधिनायकवादी अत्याचारविरुद्ध अग्रपंक्तिमा उभिने सबैलाई श्रद्धाञ्जली! जनता निर्दोष छन्—स्वतन्त्रता दीर्घायु होस्!”
चिनियाँ नेटिजनहरूले ब्यानर उठाउने यस्ता कदमलाई साहसिक कार्यका रूपमा व्याख्या गर्दै यसले चीनभरिका लाखौं नागरिकलाई तानाशाहीविरुद्ध उठ्न प्रेरित गरेको बताए। चिनियाँ नागरिक लुइस चोङझेन भन्छन्, “डर तोड्ने एक मात्र उपाय—अधिकभन्दा धेरै मानिसहरू खुलेर उभिनु।”
अमेरिकामा बस्ने चिनियाँ नागरिक डोङहुआ चेन्गुआङका अनुसार, “सानलिटुनको घटना सामान्य होइन—यसले साहस मात्र होइन, एउटा गहिरो सन्देश बोकेको छ।”
चिनियाँ विपक्षी नेता जी ली जियानका अनुसार, कमजोर अर्थतन्त्र, बढ्दो बेरोजगारी, महँगो चिकित्सा सेवा र उच्च मुद्रास्फीति कारण जनतामा व्यापक आक्रोश छ। उनी भन्छन्, “आज देशभरि अधिनायकवादी अत्याचारविरुद्ध प्रतिरोध तीव्र भइरहेको छ। विभिन्न स्थानमा कम्युनिष्ट पार्टीलाई हटाउन र मानवअधिकार फिर्ता गराउन माग गर्दै नाराहरू पोस्ट भइरहेका छन्। यी सबैले सीसीपीको पतनअघिको अन्तिम हताश संघर्षलाई प्रकट गर्छन्।”
Facebook Comment